Tüm Kötülüklerin Anası: Stres - 1

Stres; fiziksel ve ruhsal tehdit, zorlanma sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Tehdit karşısında ortaya çıkan stres durumunda insanlarda hem fiziksel, hem psikolojik düzeyde çeşitli olaylar meydana gelmektedir.

Stres halinde gerçekleşen fiziksel ve psikolojik olaylara; solunumun hızlanması, kan basıncının artması, göz bebeklerinin büyümesi, bireysel farklılıklara bağlı değişkenlik gösteren olaylar örnek olarak gösterilebilir. Bu olaylar gündelik yaşamda farkında olmadığımız zamanlarda; işe geç kalma, yanlışlıkla yapılan sosyal medyada beğenmeleri, kendini ifade etme konusunda yanlış anlaşılmalar, hatalı mail göndermeler, trafikte kalmak veya arkadaşlarla olan randevuya geç kalma gibi durumlarda da gerçekleşebilmektedir.

Stres verici olayların etkisi her insan için farklı olabilir; karşılaşılan durumlara verilen tepkilerde insanların uyum yeteneği ile kişisel enerjisindeki farklılıklar ve olaylara karşı algısı etkili olmaktadır.

İş hayatında yaşanılan stres ise dolaylı ve doğrudan olarak, sağlığımızı ve iş-hayat dengemizi büyük ölçüde etkiler. Freud ‘un ‘’İnsan sağlığını koruyan iki faktör vardır, işini sevmesi ve hayatı sevmesi.’’ sözü de yukarıda bahsettiğimiz stresin fiziksel ve psikolojik etkilerini destekler niteliktedir.

Stresin insanın iş yaşantısında davranışsal belirtilerini;

• Karar vermede güçlük,

• Yönetici ve üçüncü şahıslar ile sürekli çatışma,

• İş hayatında yetersizlik, kendine güvensizlik ve yaşadığı başarısızlıkları odak noktasından çıkaramamak,

• Risk almaya karşı kendini geri planda tutmak,

• Uygun olmayan zamanlarda yaşanılan öfke patlamaları,

• Aşırı titiz ve gerektiğinden fazla çalışmak,

• İş arkadaşları ile etkili iletişim kuramamak,

• Uyku bozuklukları,

• Sıkça rol belirsizliği hissetmek şeklinde sıralayabiliriz.

Birçok yerde yayınlanan, rahatlıkla uygulayabileceğiniz “strese dayanıklılık ölçeği”ni aşağıda paylaşıyorum. Uygularken mevcutta, şu andaki durumumuzu göz önünde bulundurarak değerlendiriyoruz:

Her soru için aşağıdaki puanları veriyoruz:

Her zaman - 1
Çok sık - 2
Sık - 3
Bazen - 4
Hiçbir zaman - 5

1. Boyuma uygun kilodayım
2. Sağlığım iyi (görme, işitme, dişleri kapsayacak şekilde)
3. Haftada en az dört gece 5-8 saat uyurum
4. Günde en az bir kez sıcak yemek yerim
5. Haftada en az iki kez terleyecek kadar spor yaparım
6. Gün içinde dinlenmek için kendime zaman ayırırım
7. Zamanı iyi kullanabilirim
8. Hafta da en az bir kez eğlenmek için bir şey yaparım
9. Temel harcamalarımı karşılayacak gelirim vardır
10. Dinsel inançlarım bana güç verir
11. Düzenli sosyal faaliyetlere katılırım
12. Çok sayıda tanıdığım ve arkadaşım vardır
13. Şahsi konularda güvenebileceğim arkadaşlarım vardır
14. Ailemle veya birlikte yaşadığım insanlarla sorunlarımızı sık sık konuşuruz
15. 50 km içinde güvenebileceğim bir yakınım vardır
16. Sevgimi, duygularımı insanlarla paylaşırım
17. Sıkıntılı, sinirli olduğumda duygularım hakkında kolaylıkla konuşurum veya rahatlama yolu bulurum
18. Hiç içmem veya içtiğim sigara günde yarım paketi geçmez
19. Hiç içmem veya içtiğim içki haftada beş kadehi geçmez
20. İçtiğim çay, kola, kahve günde üç fincanı geçmez

Toplam puandan 20'yi çıkarınız.

30-60 arası: Stresten zarar görme 1 yıl içinde %10'dur.

61-75 arası: Stresten ciddi zarar görme 1 yıl içinde %40'tır.

76'nın üstü: Stresten çok zarar görme 1 yıl içinde %80'dir.

Yaşanılan bu durumlarda genellikle düzenli beslenme, uyku düzeni, kendinize zaman ayırma şeklinde çevremizdekiler tavsiyede bulunurlar. Maalesef günümüz koşullarında, bu önerilerin stres yönetiminde çok etkisi olamayabiliyor; ya stresimizi iyi yöneteceğiz, ya da strese dayanıklılığımızı artıracağız – stres ile mutualist bir yaşam sürdürmenin yollarını bulabiliriz. Bununla ilgili çok beğendiğim bir TED videosunu da paylaşmak isterim:

https://www.ted.com/talks/kelly_mcgonigal_how_to_make_stress_your_friend?language=tr#t-3440

Strese dayanıklılık ve stres yönetimi konularında sıkıntı yaşıyorsak, bir uzmana (psikolog, psikiyatrist veya terapist) görünmemizde fayda vardır.