"Yapmalıyım" deyip de yapmadıklarımız: Akrasia

"Ardına geçebilmenin tek yolu içinden geçmektir." demiş Robert Frost.

Hepimiz zaman zaman bazı şeyleri erteleriz, yapmamız gerektiğini düşünürüz, ama bir türlü yapmayız. Bir şeyler olur ve bir türlü o yapmak istediğimiz şeyleri yapamayız, anlam veremediğimiz bir engel oluştururuz. O "yapmalıyım" duygusunu bir türlü harekete geçiremeyiz.

İşte bu duruma binlerce yıl önce Yunanlı filozoflar bir isim koymuşlar: "akrasia". Yunancada emir, komuta eksikliği anlamına geliyor. Bazı kaynaklar kontrol eksikliği veya yetersizliği olarak da tanımlıyor. Kendimiz için yararlı olacağını düşündüğümüz bir eylem ile ilgili "yapmalıyım" duygusu.. Ama yapmaya karar vermemek, pasif kalmak, aksiyona geçmemek. "yapmalıyım" deyip de yapmamak için elimizden geleni yapıyorsak, sürekli engelliyorsak kendimizi, işte bu akrasia. Ertelemekten biraz daha farklı bir durum. Erteleme eyleminde, bir işi yapmaya karar veriyoruz ama zamanını bilinçli veya bilinçsiz geciktiriyoruz, yani bir karar verme durumu mevcut.

Akrasia daha da ileri gidip, "ne istediğimizi tanımlayamama" durumu ile de kendimizi karşı karşıya bırakabilir.

"Kilo vermeliyim", "sigarayı bırakmalıyım", "bu hayat tarzını değiştirmeliyim", "ne istediğime karar vermeliyim", "bu adamdan ayrılmalıyım", "yeni bir işe girmeliyim"...  Bu cümleler tanıdık geliyor mu?

Bununla başa çıkmanın en güzel yolu, kendini dinlemekten ve farkındalıktan geçiyor. Ne zaman "-meli, -malıyım" diyorsak, durup bir düşünmeliyiz, kendimizi tartmalıyız. Bu engel, harekete geçmemizi durduran ne? Bununla savaşmak, sürekli içimizde bu çatışmayı hissetmek yerine harekete geçmek, kendimize yol belirlemek, engel varsa ortadan kaldırmak en iyi opsiyon. Kilo vermeliyim diyip hamburger yemeye devam etmek yerine, bir diyetisyene görünmek..Bu adamdan ayrılmalıyım, ilişki yürümüyor diyerek, arkadaşlarımızın kafasını şişirmek, üflemek, sıkıntı yaşamak yerine, belki ilişkiye biraz ara vermek.. Yeni bir işe girmeliyim, yöneticim çok kötü, işten bıktım yerine başvuru yapmak, departman değişikliği veya rotasyon talebinde bulunmak..

Üstümüzdeki o siyah, ağır örtüyü atmalı, bir yerden başlamalı, kolları sıvamalı.. Çünkü gerçekten de ardına geçebilmenin tek yolu içinden geçmek.. Veya etrafından dolanarak hedefe ulaştırabilecek o yolu bulmak..